Klimaat en water, hoe zit dat nou precies?

We weten dat de verandering van het klimaat van grote invloed zal zijn—en al is!—op alles dat met water te maken heeft. De temperatuur op aarde stijgt. Maar wat betekent dit voor het water in de zee en in de rivieren? Welke invloed heeft het op ons grondwater en het water dat we drinken? En hoe zit het met wateroverlast?

De toekomst

Hoe het in de toekomst exáct zal zijn, is onmogelijk te voorspellen. Wel weten we welke kant het opgaat en wat we ongeveer kunnen verwachten. Het KNMI heeft vier verschillende toekomstscenario’s opgesteld, waaruit we een aantal conclusies kunnen trekken. In geval van álle vier de scenario’s krijgen we te maken met een stijgende zeespiegel, hogere temperaturen, extreme neerslag en langere periodes van droogte. Het is niet de vraag óf dit gaat gebeuren, maar in welke mate.

Extreme neerslag

We moeten rekenen op nattere winters. Er kan heel veel neerslag vallen in een heel korte tijd. Hierdoor is er meer risico op hoog grondwater en wateroverlast. Hierdoor kunnen huizen en gebouwen beschadigd raken, en soms kan het zelfs gevaarlijk zijn voor mensen. Door de grote hoeveelheid regen kan de bodem het water niet opnemen. Het stroomt dan ons riool in en kan daar zorgen voor overlast. Want ook het riool kan niet zoveel water tegelijk aan.

Een overstroomd grasveld met een scheefgezakte picknickbank en speeltoestel. Op de achtergrond vaart een binnenvaartschip over de rivier.

Langere periodes van droogte

Tegelijkertijd krijgen we juist te maken met langere periodes van droogte. Vooral in de zomer. Er valt te weinig neerslag en door verdamping verdwijnt er veel water. Er zullen meer dagen zijn met extreem hoge temperaturen. Daardoor komt langdurige of extreme droogte vaker voor. Dat heeft grote negatieve gevolgen voor de natuur. Slootjes en meren kunnen te verzilten, wat betekent dat ze te zout worden. Maar ook de landbouw heeft eronder te lijden. De oogsten worden kleiner. Ook gebruiken we in warme en droge periodes meer drinkwater.

Misschien herinner je je de zomer van 2018 nog. Door de extreme droogte die zomer ontstonden grote problemen voor boeren, de scheepvaart en de waterbedrijven. Er was miljoenen euro’s aan schade. Zulke zomers zullen steeds vaker voorkomen.

Een trekker met een watertank pompt water uit een rivier in een droge omgeving.

Maar hebben we nou tevéél of juist te wéinig water?

Hoe kan het dat we tegelijkertijd te maken hebben met te veel én te weinig water? Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar dat is het niet.

Normaal gesproken werkt de bodem als een spons: hij neemt water op en houd het vast. Maar na een lange droge periode kan de bodem uitdrogen en hard worden. Als er daarna in korte tijd veel regen valt, zakt het water niet in de grond zakken, maar stroomt het weg.

Dit heeft twee gevolgen:

Wateroverlast: Bij hevige regen kan de bodem het water niet snel opnemen, waardoor er overlast ontstaat.
Watertekort: Tijdens droge periodes wordt de watervoorraad niet goed aangevuld en is er minder water dan nodig is.

Meer weten?
Voor meer informatie over de verschillende scenario’s van het toekomstige klimaat in Nederland ga je naar deze pagina van het KNMI.

Ook op klimaateffectatlas.nl vind je meer informatie de gevolgen van het veranderende klimaat voor verschillende regio's in Nederland.